خلاقيت برای چه كسی لازم است ؟ (به قلم زنده یاد استاد دکتر آروندی)
- تاریخ ایجاد در دوشنبه, 29 بهمن 1397 09:27
- بازدید: 3306
خلاقيت برای چه كسی لازم است ؟ 
در دروس شماره های پیشین دیدیم كه خلاقیت مختص افراد ویژه نیست و هر كس می تواند اندیشه و فعالیت خلاق را در هر زمینه ای به كار گیرد. با این وجود، برخی معتقدند خلاقیت هر چند قابل رشد و بروز است اما به دلایل گوناگونی برای آنها نباید مطرح باشد. از جمله، برخی افراد می پندارند سن آنها مشكل بزرگی در جهت خلاقیت است. آنان می گویند: "برای من كه پا به سن گذاشته ام این موضوع كاربردی نداشته و بهتر است جوانان به آن بپردازند. " اگر شما چنین اعتقادی دارید، باید بدانید كه طبق تحقیقات به عمل آمده، قسمت اعظم ابداعات و اكتشافات، آثار ادبی و هنری بزرگ و نهایتاً ایده های نو و بدیع در سنین بالای 40 سال ایجاد شده است. عكس این طرز فكر در نزد بسیاری از جوانان ما وجود دارد. آنان معتقدند"كسانی كه ایده های خلاقانه ایجاد كرده اند، مشكلات اكنون مرا نداشته و در سنین بالا و در فراغت فكری قرار داشته اند." باید دانست اكثر ابداعات و نوآوری ها نه در راحتی و آسایش، بلكه دقیقاً در شرایط ضرورت و برای رفع مشكلی بوده كه صورت گرفته است. به عنوان مثال زیمنس مخترع آلمانی، بر اثر اشتباه سیاسی ای كه داشت به تبعید فرستاده شد. او كه معمولاً روی چنین طرح هایی كار می كرد، برای نجات از شرایط سخت محل تبعید خود، دست به كار جدیدی شد و طرح موتور پیشرفته ی خود را ارائه كرد و به اجرا درآورد. در نتیجه او را از تبعید باز گرداندند.
باید دانست كه فكر خلاق در هر رشته و شغلی زمینه ی بروز دارد. ذیلاً به برخی موارد اشاره می شود.
برای یك معلم : روش های جدید تدریس به منظور تفهیم عمیق تر، شیوه های تقویت روحیه ی دانش آموزان، راه های جلب علاقه ی دانش آموزان به دروس، مواردی برای بهبود رفتار دانش آموز، ....
برای یك مدیر : شیوه های انگیزش كاركنان، روش های گوناگون حل مشكلات كار، تعاریف جدید از كار و مسایل موجود، راه های جدید در رفتار با زیرستان ، روش های ویژه بهبود در هر بخش از كارها، شیوه های نو برای افزایش بهره وری كار، شیوه های ابداعی مذاكره با دیگران، شیوه های جلب مشاركت كاركنان، ....
در خانواده : روش های گوناگون حفظ روحیه و نشاط در منزل، شیوه های ابداعی خانه داری در بخش های گوناگون از قبیل وضعیت وسایل منزل و چیدن آنها، غذاهای جدید، شیوه های ابداعی نگهداری مواد گوناگون، شیوه های استفاده از انرژی فوق العاده كودكان پرتحرك، روش های جدید در باغبانی و گل آرایی، شیوه های درك و تفاهم بهتر، روشهای نو برای پیشگیری از بروز سوءتفاهمات، شیوه های بدیع در سازماندهی اعضای خانواده در تفریحات، راه های ابتكاری در استفاده از اوقات فراغت اعضاء برای نظافت منزل، ....
برای یك پزشك : شیوه های نو در پی بردن به علل عارضه در بیمار از طریق مذاكره و پرسش از او، ابداع شیوه های نو و باصرفه تر در استریلیزاسیون وسایل، اندیشیدن كارآترین شیوه در به دست آوردن نتایج تحقیقات پزشكی، راه های بهتر در پی بردن به اثر معالجات صورت گرفته روی بیماران، شیوه های جدید در تقویت روحیه ی بیماران، ....
برای یك تاجر : روش های جدید مذاكره با مشتریان، شیوه های نو برای یافتن مشتریان جدید، راه های پی بردن به نیازهای واقعی مشتریان، شیوه های پی بردن به كنه نظرات مشتریان درباره كالا (گفته می شود فقط درصد كمی از اشكالات محصولات به ارائه دهنده گزارش می شود)، روش های نو برای كاهش خطاها در كار روزمره و پیش بینی ها، روش های ابداعی در شناخت وضعیت رقبا و همكاران، ....
برای یك دانش آموز : شیوه های جدید فراگیری مطالب، روش های تقویت روحیه ی خود، ابداع حركات ورزشی جدید* ، راه های ابتكاری در كسب تفاهم بیشتر با دوستان و همكلاسان، شیوه های نو در رابطه ی بهتر با دیگر اعضاء خانواده، ابتكارات در قدردانی از اولیا و معلمین خود، ....
برای یك كارگر : شیوه های انجام بهره ورتر كار خود، روش های تفهیم بهتر نظرات و خواسته های خود به مافوق، روش های بهتر رفع خستگی در ساعات كار ، راه های افزایش قابلیت حرفه ای خود، حرفه های جدید برای فراگیری، ....
برای یك مهندس : روش های درك بهتر مطالب علمی و فنی، شیوه های بهتر در كار تخصصی خویش، راه های ابتكاری در بیان ایده های عمومی یا تخصصی خود به دیگران، شیوه های درك و تشخیص بهتر اشكالات طرح ها، رویه های بهبود مستمر كار خویش، ....
برای یك نجار : طرح های جدید برای وسایل چوبی، روش های باصرفه تر ساخت وسایل چوبی، استفاده های نو و ابداعی از ضایعات چوب و خاك اره، ابداع اتصالات قطعات ، ....
ملاحظه می شود كه بسیاری موارد برای تمام حرفه ها می تواند مشترك باشد و ما برخی از آنها را نام برده ایم.
همچنین مشاهده می كنید كه در هر وضعیت یا حرفه ای، مقولات بسیاری برای اندیشه ی خلاق وجود دارد. در اینجا فقط چند مورد به طور نمونه ذكر شده و برای هر كدام چند رشته فعالیت و اندیشه بیان شده است. در واقع، تمامی زمینه های خلاقیت را هیچ گاه نمی توان روی كاغذ آورد. زیرا نمی توان خلاقیت را محدود به چند مورد مشخص كرد بلكه خلاقیت منبع بی نهایت اندیشه ی پیشرفت است.
بنابراین مخاطبین این دوره دروس آموزشی خلاقیت، تمام افراد با هر شغل و سن و سطح تحصیلات هستند.
البته درباره كاربردها و عملكردهای خلاقیت در عرصه های گوناگون در دروس بعدی بررسی مشروح صورت خواهد گرفت. به خاطر داشته باشید كه : خلاقیت و توان تغییر، مهمترین توانایی انسان و بزرگترین وجه تمایز ذهن و عقل او بر حیوانات است. به كارگیری این قدرت در همه ی شرایط و درباره همه ی موضوعات سبب رشد و تكامل انسان خواهد بود. شما صرفاً در صورتی كه تمایل به پیشرفت و تغییر داشته باشید، مخاطب این سلسله دروس خواهید بود.
• پاسخ دهید:
- به نظر شما در كدامیك از مشاغلی كه می شناسید خلاقیت كاربرد كمتری دارد؟ دلایل خود را بیان كنید.
• اندیشه كنید:
- شما اگر دانش آموز، پیشرو، كارمند، پزشك، مدیر، معلم هستید یا هر شغل دیگری دارید، زمانی حداقل حدود یك ساعت وقت فراغت برای خود فراهم كرده و برای حرفه خود حداقل 5 مورد برای نوآوری و كار بعدی را بیندیشید.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* سال گذشته در یكی از مسابقات سنجش خلاقیت در فرهنگسرای بهمن، در پاسخ سوالی با همین عنوان، حركات ورزشی جدید متعددی ابداع شده است.
هرگونه کپی برداری از مطالب فوق، بدون ذکر نام مؤلف و سایت، غیر مجاز است و پیگرد قانونی دارد.